İlk Beş Asır Fıkıh Usulü Literatüründe Teklifi Hüküm Terminolojisi

İslam Hukukunun Temel Kaynaklari Olan Kur’An Ve Sünnet Müslümanlarin Hayata, Varlik Ve Bilgiye Bakis Açilarini Sekillendiren Aslî Unsurlar Oldugundan Fikhî Kavramlarin Ortaya Çikisinda Da Belirleyici Bir Role Sahip Olmustur. Ele Aldigimiz Konu Baglaminda Bu Gerçekligi Pekistiren Bir Gözlem Yaptigimizdan Çalismamizda, Kur’An-İ Kerim’De Ve Hz. Peygamber’İn Hadislerinde -Fikih Usulünde Önemli Bir Yere Sahip Olan- Teklîfî Hüküm Terminolojisine İsik Tutan Örnekleri Göstermeye Öncelik Verdik.Kur’An Ve Hadislerde Geçen İfadelerden Hareketle Talebin Kesin Ve Baglayici Olup Olmamasi Bakimindan Fiiller Arasinda Ayirim Yapma Tasavvurunun İlk Örneklerine Sahabe Ve Tâbiûnun İfadelerinde Rastlamaktayiz. Meselâ Hz. Ali Vitir Namazinin Kilinmasinin Talep Edildigini Ancak Farz Namaz Kadar Kesin Ve Baglayici Bir Tarzda İstenmedigini Belirtmistir. Ümmü Atiyye Kadinlarin Cenaze Namazlarina Katilmalarinin Nehiy Edildigini Ama Bu Nehyin, Haram Gibi Kesin Ve Baglayici Olmadigini Vurgulamistir. İbn-İ Abbas Temettu‘ Haccinin Allah Tarafindan İstendigini Fakat Mekke Ahalisinden Baska İnsanlar İçin Onu Mübah Kildigini Söylemistir. Fakat Sahabe Ve Tâbiûn Döneminde Hükümlerin Usulcüler Tarafindan Yapilan Taksimlerine Rastlanmaz. Teklîfî Hüküm Terimlerinin Degisik Biçimlerde Tasnifi Ve Bu Çerçevede Gelistirilen Terminoloji Âlimlerin Basta Kur’An Ve Hadislerdeki İfadeler Olmak Üzere Sahabe Ve Tâbiûn Fakihlerinin Kullandiklari Kavramlar Üzerinde Yogunlasan Çalismalari Sonucunda Ortaya Çikmistir. Genis Bir Zamana Yayilmis Zihni Çabalarin Ürünü Olan Bu Terminolojinin Ortaya Çikisi Ve Gelisim Süreci İle İlgili Degisik Çalismalar Bulunmakla Birlikte, Bu Kapsamdaki Terimlerin Birçogunun Olusumuna Yön Veren Kur’An, Sünnet, Sahabe Ve Tâbiin Sözlerindeki İfade Ve Kullanimlardan Baslayarak Özellikle İlk Bes Asir Fikih Usulü Eserlerinde Gerek Ana Terimlerin Gerekse Bunlarin Çevresinde Olusan Temel Tartismalarin Gelisim Seyrini İzlemeyi Hedefleyen Müstakil Bir Çalismaya Rastlayamadik. Bu Sebeple Elinizdeki Eseri Fikih Düsüncesinin Ve Fikih Tarihinde Terimlesme Süreçlerinin Gelisim Seyrine İsik Tutma Açisindan Katki Saglayacagini Düsünerek Kaleme Aldik. Bu Yönüyle Eser Hem Bir Usul Hem De Bir Hukuk Tarihi Olma Niteligi Yaninda Bir Fikih Kitabi Olma Özelligi De Tasimaktadir.