Mutezilede Entelektüel Düşünce

Düşünce Tarihimizi Tekdüze Ve Doğrusal Bir Hat Üzerinde Seyreden Kapalı Bir Yapı Olarak Tasavvur Etmek Yaygın Bir Eğilimdir. Fakat Onu Anlamak İçin Başvurulması Gereken En Temel Sosyal Olgunun, Değişim Ve Dönüşüm Olduğu Kabul Edilmelidir.İslam Düşüncesinin Dış Ve İç Dinamiklerle İvme Kazandığı 2-3. Hicri Asırlar Mutezile Açısından Önce Yükselme Sonra Gerileme Dönemine Sahne Olmuştur. Bir Asra Yaklaşan Ömründe Câhız'In Yazdıkları, Siyasilerin Topluma Yön Verme Çalışmaları İle Toplumsal Kesimlerin Siyasette Kesiştiği Noktada Bir Alimin Ayakta Kalma Mücadelesinin Canlı Bir Tasviridir. İ‘Câzü'L-Kur'Ân, Tab‘, Teleolojik (Nizam) Delil Ve İmamete Dair Kabul Gören Ve Geliştirilen Birçok Meseleyi Kelami Açıdan Ele Alan Câhız'In Hayatını Ve Fikirlerini Takip Etmek, Mutezilî Hareketin Erken Sünnî Düşünceyle Olan Yakınlaşmasını İzlemek Demektir. Câhız'I Ve Eserlerini Süreç Odaklı İnceleme Hedefinde Olan Bu Çalışma, İslâm Düşüncesi İçerisinde Mutezile Ve Sünnîlik Arasındaki İlişkinin Gelişiminin Anlaşılmasına Da Yardımcı Olacaktır.