Nevai Türk Dilinin Kurucusu Ali Şir Nevainin Romanı

Musa Tasmuhammedov Aybek, Özbek Edebiyatinin En Önemli Romancilarindan Birisidir. 1905 Yilinda Dogan Aybek 1922 Yilindan İtibaren Edebiyat Dünyasinda Adini Duyurmaya Baslar. 1927 İle 1930 Yillari Arasinda Leningrad Ziraat Fakültesinde Okur, 1930-33 Arasinda İse Siyasi İktisat Dersleri Verir. Edebiyata Adimi Siirle Olur, Siirlerinde Özbek Siirinin Büyük Üstadi Çolpan’İn Etkisi Büyüktür.Nevai Adli Romani 1944 Yilinda Yayinlar Ve Tarihi Romancilikta Bir Çigir Açar. Nevai İle 1946 Yilinda Stalin Ödülünü Alir. Bir Diger Ünlü Romani Kutlu Kan’Dir. Aybek’İn Kadinlar Ve Sosyal Mücadelelerdeki Yerleri Üzerine Eserleri Yazarin Özgün Bir Yanidir. Dilber-Zamane Kizi, Bahtigül Ve Sagindik, Kizlar, Kahraman Kiz Gibi Eserlerinde Mücadele Eden Kadinlara Güzelleme Vardir.Çagdasi Pek Çok Edebiyatçi Gibi Aybek De Büyük Bir Baski Altinda Yasar Ama En Azindan Öldürülmez! Bu Bile O Dönem İçin Büyük Bir Sanstir. Bunda İkinci Dünya Savasi Döneminde Orta Asya Türklerinin Fasizme Karsi Mücadeleye Katilmasi İçin Yazdigi Eserlerin De Büyük Payi Vardir Elbette. Bas Taci Edildigi Günler Kisa Sürmüstür Ama Ömrünün Son Onbes Yilini Büyük Bir Karalama Kampanyasina Gögüs Gererek Geçirmek Zorunda Kalir. Yine De Yilmaz Ve Edebiyat Gelenegini Yeni Kusaklara Aktarmak İçin Didinir Durur. 1967 Yilinda İse Hayata Gözlerini Yumar.Aybek’İn Romanina Adini Veren Ali Sir Nevai (1441-1501) İse “Türk Diline Adini Veren Sair” Olarak Anilir. Gerçekten De Çagatay Türkçesi Ayni Zamanda Nevai Türkçesi Olarak Da Adlandirilmaktadir. Orta Asya’Dan Anadolu’Ya Kadar Olan Türk Cografyasinda Farsçanin Edebiyat Dili Olarak Kullanilmasina İlk Karsi Çikan İsimdir. Türk Dilinin Fars Dilinden Üstünlügünü İspat Etmek İçin Bir Lugat Hazirlar, Türkçe Divan Yazar Ve Herkese De Türkçe Yazmasini Ögütler: “Türk’Ün Bilgisiz Zavalli Gençleri Kolay Sanarak Farsça Siir Söylemeye Özeniyorlar. Bir İnsan Etrafli Ve İyi Düsünse Türkçede Bu Kadar Genislik, İncelik, Derinlik Dururken Bu Dilde Siir Söylemenin Daha Mükemmel, Daha Begenilir Olacagini Anlar”Yine Kendi Gençliginden Örneklerle Farsça Özentisinin Nedenlerini Su Sekilde Ortaya Koyar: “Gençligimin İlk Yillarinda Siire, Edebiyata Merak Salmaya Baslamistim. Bu Yolda Bazi Seyler Yazmaya Çalisirken Kendimi Göreneklerden Kurtaramadigim İçin Farsça Yaziyordum. Biraz Daha İyi Düsünmeye Basladigim Çagda Ulu Tanri Gönlüme Güzellik Ve İncelik Sevgisi Doldurdu. Yaradilisim, Bayagiliktan Kaçinmayi, İyiyi Ve Güzeli Sevmeyi Buyurdu. O Zaman Ana Dilim Üzerine Düsünmeye Basladim. Türkçenin Derinliklerine Dalinca Onsekizbin Alemden Daha Yüksek Bir Alem Göründü. Bu Alemin Süsler, Ziynetler İçerisinde Enginlesen Gögü, Dokuz Gökten Daha Üstündü. Bu Faziletler Ve Yücelikler Hazinesinin İncileri Yildizlardan Daha Parlakti. Bu Alemin Bahçelerine Daldim; Gülleri Günesler Gibiydi. Ama Bu Tilsimin Yilanlari Pek Korkunç, Bu Güllerin Dikenleri Pek Yamandi. Bunlari Görünce Düsündüm Ve Dedim Ki ‘Demek Ki Bizim Türk Sanatkarlari Bu Korkulu, Üzüntülü Seylerden Çekindikleri İçin Türkçeyi Birakmislar Ve Böyle Geçip Gitmisler’ Ben Bu Alemden Vazgeçmedim, Korkmadim, Yilmadim; Güçlükleri Yendim, Çetinliklerle Savastim, Emekleri Esirgemedim. Türkçenin Engin Alanlarinda İlhamimin Sahlanan Atini Kosturdum, Sonsuz Fezalarda Hayalimin Hirçin Kusunu Havalandirdim, Zevkim Bu Hazineden Deger Biçilmez, Güç Yetmez Birçok İnciler, Pirlantalar Aldi. Gönlüm Bu Bahçenin Gizliliklerinde Güzel Kokulariyla Cana Can Katan, Göz Görmedik Çiçekler Topladi”Nevai’Nin Türkçeciligi Havada Kalan Bir Slogan Degildir. Hazirladigi “Muhakemetü-L Lügateyn” Adli Eserinde Sözcük Sözcük Türk Dilinin Zenginligini Ortaya Koyar. Bu Eser Türk Dili Üzerine Yapilan En Erken Dönem İncelemedir.