Orta Çağ İslam Dünyasında Ortaklık ve Kar

Bu Çalışma Abraham Udovitch’İn Orta Çağ Ve Yakın Doğu’Nun İktisadi Ve Sosyal Hayatı U¨Zerine Yaptığı Akademik Çalışmaların En Önemli U¨Ru¨Nlerinden Biridir. Nitekim Konuya Dair Kaleme Alınan Mu¨Teakip Çalışmalarda Udovitch’İn Eserine Yapılan Atıflar Bu Kanaati Destekler Niteliktedir. Eser Genel Anlamda İslam’In Orta Çağ’Da Hanefi, Mâlikî Ve Şâfiî Mezhepleri Bağlamında Öngördu¨Ğu¨ Ortaklıkları Ve Yazara Göre Bu Ortaklıklardan Esinlenen Ve Hatta Bizzat Kendisi Olan Avrupalı Commenda Akitlerini Hem Mu¨Stakil Hem De Karşılaştırmalı Olarak Ele Almaktadır. Udovitch Eserin Giriş Bölu¨Mu¨Nde Ortaklık Ve Commenda Akitlerini, “Orta Çağ İslam Du¨Nyasının Ticari Hayatının Kusursuz Birer Nitel Bileşeni” Olarak Tanımlamaktadır. Mezkûr Tanımlamadan Anlaşılacağı U¨Zere Bu Eser, Ortaklık Ve Commenda Akitlerinin Nitel Yönlerini Ele Almış, Yine Yazarın İfadeleri İle “Kaynak Ve Doku¨Man Yetersizliğinden Dolayı Orta Çağ Ticaretinin Nicel Taraflarına Dair Araştırma Yapmanın Bu¨Yu¨K Ölçu¨De İmkânsız Olması” Sebebiyle Ortaklık Ve Commenda Akitlerinin Nicel Yönlerine Yer Vermemiştir. Eserde Temel Olarak Karşılaşacağımız Kavramlar Mufâvaza, İnân Ve Mudârebe Ortaklıkları (İslam Fıkhı Bağlamında) Ve Commendadır. Söz Konusu Akitlerin Orta Çağ İslam Du¨Nyasının İktisadi Ve Sosyal Hayatında Oynadığı Rolu¨ Ve Orta Çağ Avrupası İle İlişkilerini Açık Bir Şekilde Ortaya Koyan Udovitch, “Commendanın İslam Öncesi Arap Kervan Ticareti Bağlamında Geliştirilen Arap Yarımadasına Özgu¨ Bir Kurum Olması Oldukça Muhtemel Göru¨Nmektedir” İfadeleri İle Commendanın Kökenine Direkt Olarak İşaret Etmekte Ve Bu Tezini Pek Çok Arşiv Belgesi İle Desteklemektedir. Bu Çalışma Gu¨Nu¨Mu¨Z Faizsiz Finans Literatu¨Ru¨Ndeki Orta Çağ İktisadi Hayatına Yönelik Araştırmalar Arasında Ortaklıklara Dair Yapılan En Kapsamlı Eserlerden Biri Olması Hasebiyle Okuyucuya Doyurucu Bilgiler Vermekte Ve Söz Konusu Akitlere, Fıkıh İle Ticari Uygulama Arasındaki Uyum Veya Uyumsuzluk Veçhelerinden Bakarak Okur İçin Farklı Bir Bakış Açısı Sunmaktadır.