Osmanlı Toplumunda Çocuk Olmak

Çocuk Emeği, Çocuk Evlilikleri Gibi Çocuklarla İlgili Sorunlardan Yoğun Bir Şekilde Bahsedildiği Modern Türkiye'De, Bu Sorunların Tarihsel Arka Planına Yönelik İlginin Azlığı Şaşırtıcıdır. Osmanlı Toplumunda Özellikle "Modernleşme Süreci" Öncesinde Çocukların Yaşamına İlişkin Çağdaş Dönemde Çok Az Şey Üretilmiştir. Bu Anlamda Elinizdeki Çalışma, Ele Aldığı Dönem Bağlamında Osmanlı Toplumunda Çocukların Yaşamına, İçinde Büyüdükleri Ve Şekillendikleri Toplumla İlişkilerine Değinen İlk Kitaptır. Kitap Birkaç Konuda Osmanlı Çocukluk Tarihi Araştırmalarına Katkılar Sağladığını, En Azından Yapılacak Yeni Araştırmalar İçin Sorular Ürettiğini Ummaktadır. Birincisi Kitap, Çocukların Yaşamında Ve Onlarla İlgili Algılarda 19. Yüzyılın Başlarına Ya Da "Modernleşme Süreci"Ne Kadar Bir Devamlılığın Olduğu Hususunda Israr Etmektedir. İkincisi Osmanlıların, 19. Yüzyıldan Önce De Çocuklar Üzerine Düşündükleri, Tartıştıkları Ve Yaşam Döngüsünde Çocukluğu Yetişkinlikten Tamamen Ayrı, Kendine Özgü Özellikleri Olan Bir Dönem Olarak Tanımladıklarına Yönelik Vurgudur. Osmanlılar, Hukuki Ve Toplumsal Olarak Çocukluğu Ve Çocukluktan Yetişkinliğe Geçişi Ayrıntılı Bir Şekilde Ele Almışlardır. Üçüncüsü Osmanlı Toplumunda Çocukların, Sahip Oldukları Sosyal Ve Ekonomik Aidiyetlere Bağlı Olarak Aynı Zaman Ve Mekânda Pekâlâ Farklı Bir Çocukluğa Sahip Olabilecekleri Düşüncesidir. Herhalde Önemli Oranda Maddi İmkânsızlıklardan Dolayı Çocukluklarını Başka Ailelerin Himayesinde Geçirmek Zorunda Kalan Çocuklar Bunun İçin İyi Bir Örnek Oluşturmaktadır. Dördüncüsü Bu Çalışma, Osmanlı "Modernleşme Süreci"Nin Çocukların Yaşamında Yol Açtığı Dönüşümlerin Daha İyi Anlaşılabilmesinin Önemli Oranda Bunun Öncesiyle İlgilenmekten Geçtiğini Önermektedir. Bunu Yapmak Çocukların Yaşamında Ve Onlarla İlgili Algılarda Değişim Ve Devamlılığın Boyutlarını Daha İyi Anlamayı Sağlayacaktır. Osmanlılar, 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Kaleme Aldıkları Mecelle'De, Çocukluğun Sınırlarını Halen İslam Hukuku Çerçevesinde Düşünmeye Devam Ediyorlardı. Yahya Araz, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesidir.