Osmanlı ve Avrupalılar

Osmanli'Nin Avrupa İle İliskisi Basit Bir Etkileyen Ve Etkilenen Düzleminde Görülemez. Eger Böyle Olsaydi Toplumlarin Üstünlükleri Veya Gerileme Nedenleri Siradan Kosullarla İzah Edilmis Olacakti. Bugüne Dek Avrupa İle Olan İnisli Çikisli Ve Muhatarali Akil/Gönül İliskisinde Batici, Geleneksel Ve Sol Çevreler Basit Bir Güç Denklemiyle Yola Koyuldular. Taraflardan Gelen Her Türlü Modernlesme/Kalkinma/Gelisme Teklifi Yasanilan Sürecin Hal Ve Ahvalini Bir Dereceye Kadar Açiklayabilirdi. Ki Bu Teklifler Çogu Zaman Bir 'Tepki'Yi Dile Getiriyordu. Bunun Ötesinde Zihniyet Bakimindan Sahici Bir Yüzlesmeye Gidilmedi Ve Genis Düsünce Modelleri Kurulamadi. Kismî Yaklasimlar, Mesela Osmanli'Nin Yükselis Ve Düsüs Tablosu Üzerinde Durulmasi Saf Bir Amatör Tarihçinin “Tarihimizi Bilmiyoruz” Sizlanisina Benzeyecektir. Esas Sorulmasi Gereken, Osmanli'Daki Oyunun Kurali Ne İdi? Fetih Ve Kahretmeye Dayali Bir Düzen Hangi Moral Motivasyonlarindan Besleniyordu? Güç Ve Otorite Karsisinda Her Daim Aman Dileyenlerin Davranis Kaliplari, Üretim Ve Tüketim Aliskanliklari Ne Tür Bir Gelenek İçerisinde Sekilleniyordu? (Geçmisteki Gündelik Hayatin Reflekslerinin Bugüne De Fazlasiyla Sirayet Etmesi Bu Sebepledir. –İyi Ve Kötü Yönleriyle.) Neticede, 'Birey'Den Yola Çikarak 'Dünya Sistemi'Ni Olusturan Toplumlarin 'Ortak Zihniyeti'Nin Ve Ayriksiliklarinin Görülebilmesi, Bunun İçin De Her Türlü Tarihsel, Kültürel, Etnografik Ve Antropolojik Arastirmaya Daha Çok Gereksinim Vardir. Oguz Adanir, Marcbloch, Marcelmauss, Lucienlévy-Bruhl, Fernandbraudel, Karl Polanyi Ve Jean Baudrillard Gibi Farkli Kulvarlarin Temsilcileriyle Türk Düsünce Tarihinde Kalici İzler Birakmis Hilmi Ziya Ülken, Sabri Ülgener Ve Niyazi Berkes Gibi Aydinlarin Düsüncelerini Karsilastirarak Evrensel Tarihî Bir Konjonktürün Nasil Yakalanabileceginin İmkânini Aramaktadir. Bu Yönüyle Bütünlüklü Bir Zihniyet Tarihi Okumasina Girismekte Ve Aykiri Bir Sentez Çalismasini Yeniden Gündeme Getirmektedir.