Osmanlının Arka Bahçesi Bolu Sancağı

Osmanlı Bolu’Su Veya Devrin İfadesi İle Bolu Sancağı; Kuzeybatı Anadolu’Da, Batıda Sakarya Nehrinden Doğuda Sinop’A Kadar Uzanan Ve Karadeniz Kıyıları İle Hinterlandını Kaplayan Coğrafya Üzerinde Yer Alır. Tarih Kaynakları Bu Bölgeyi Bitinya Ve Paflagonya Antik Adları İle De Kaydeder. Osmanlı Devrinde Bu Bölgede Kocaeli, Hüdavendigâr (Bursa), Bolu, Çankırı Ve Kastamonu Sancakları Bulunmaktadır. Bu Yöre Osmanlı Devleti’Nin Kuruluş Ve İlk Yayılış Coğrafyasıdır. Kâtip Çelebi Bolu’Dan Bahsederken “Bolu Anadolu Eyaletinde Miyane Payedir, Ehalisi Etrakin Eşbehidir.”; Yani Orta Ölçekte Bir Yer Olan Bolu’Nun Sakinleri Türk’E En Çok Benzeyen, Türk Tipini En İyi Temsil Ve Remz Eden, En İyi, En Güzel Türk’Tür, Demesi Bölgedeki Nüfusun Özelliklerini Çok İyi Tarif Etmektedir. Esasen Batı Karadeniz’De 24 Oğuz Boyundan Birkaçı Hariç, Diğerlerinin Adlarını Taşıyan Pek Çok Yerleşim Yeri Bulunmaktadır. Bolu Sancağı, Osmanlı Devleti’Nin Kuruluş Döneminden İtibaren İdarî Bir Birim Olarak Ortaya Çıkmış Ve Xvi. Yüzyıla Gelindiğinde Kapsadığı Alan İtibarı İle Önemli Büyüklüğe Ulaşmıştır. Bu Dönemde Bolu Sancağı, Bugünkü Siyâsî Ve İdarî Coğrafyamıza Göre Bolu, Düzce, Zonguldak, Bartın Ve Karabük Olmak Üzere Ayrılan Beş İlin Tamamını İçine Alan Bölgeye Karşılık Gelmektedir. Elinizdeki Çalışmada, Osmanlı Arşivi’Nin En Önemli Belgelerinden Olan Tahrir Defterlerinden Hareketle Bolu Sancağıyla İlgili Yapılmış Ayrıntılı İncelemeler Yer Almaktadır.