Şafii Asul Geleneğinde İmam Şafiiye Muhalif Usuli Görüşler

Dini Nassları Anlama Ve Yorumlama Metodolojisi Olan Usûl-İ Fıkıh İki Temel Metoda Dayanmaktadır. Bunlardan Biri Tespit Edilmiş Asıllardan Hareketle Cüz’Î Meselelere Çözüm Getiren Mütekellimîn/Şâfiîyye Metodudur. Diğeri İse Fer‘Î Meselelerden Yola Çıkarak Usûlî Kaideleri Ortaya Koyan Fukahâ/Hanefiyye Yöntemidir. Farklı Metotlar Arasında İhtilafların Varlığı Kaçınılmaz Olduğu Gibi Aynı Metod Mensupları Arasında Tartışmaların Olması Da Doğaldır. Bu Çalışma, İmâm Şâfiî’Ye Atfedilen Metodolojik Görüşler İle Şâfiî Usûlcülerin Muhalif Olarak Ortaya Koydukları Yaklaşım Ve Delilleri Tespit Etmeyi Amaçlamaktadır.Bu Çalışmada Şer‘Î Deliller Bağlamında İmâm Şâfiî’Ye Muhalefet Edilen Hususlar Başlığı Altında Kitab, Sünnet, İcmâ, Kıyas Ve Bunlara İlişkin Tartışmalar Üzerinde Durulmuştur. Bu Ana Başlıklar Altında: Beyân Kavramına Yüklenen Anlamlar, Beyânın Mertebeleri, Kur’Ân’Da Arapça Dışında Kelimelerin Varlığı, Nesh, Hz. Peygamber’İn Fiilleri, Haber-İ Vâhid, Mürsel Haber, İcmânın Dayanakları, Sükûtî İcmânın Delil Olması, Kıyas/İctihad Kavramları, Kıyasın Hücciyyeti, Birden Fazla İllet İle Hükmün Ta‘Lîli Konular Gibi Öne Çıkan Meseleler Tartışılmıştır. Çalışmanın İstinbât Metotlarında İmâm Şâfiî’Ye Muhalefet Edilen Temel Hususlar Başlığını Taşıyan Bölümde İse Harflerin Manaları, Emir-Nehiy, Âmm-Hâss, Mefhûm Gibi Daha Çok Lâfız-Mana-Hüküm Merkezli Lisânî Tartışmalar Serdedilmiştir. Ayrıca Mezkûr Çalışmada, Şâfiî Usûlcülerin, Genelde Usûlün Özüne Halel Getirmeden Konuları Farklı Bir Formatta Ele Aldıkları Sonucuna Varılmıştır. Nesh Gibi Sınırlı Sayıda Konu Hariç Genelde Söz Konusu İhtilaflar Hakiki Olmaktan Ziyade Lâfzî Düzeyde Kalmıştır. Bunun Yanısıra Pek Çok Tartışmanın, Müşterek Bir Hükmü Farklı Açılardan İspat Etme Gibi Olumlu Sonuçları Beraberinde Getirdiği De Tespit Edilmiştir.