Sufilerin Seyri

On Üçüncü Yüzyılda Moğol Saldırılarının Önüne Katıp Yerinden Yurdundan Ettiği Ve Anadolu’Ya Sığınmak Zorunda Bıraktığı Büyük Âlimlerden Birisi Olan Necmuddîn-İ Dâye’Nin Farsça Kaleme Aldığı Ve Kendi İsmi İle Özdeşleşmiş En Ünlü Tasavvuf Eserlerinden Biri Olan Mirsâdu’L-İbâd Mine’L-Mebde İle’L-Me’Ad, İçindeki İrfânî Öğretilerin Yanı Sıra Sahip Olduğu Edebî Sebk Ve Şiir Örnekleri Açısından Da Son Derece Zengin Bir Kitaptır. Eser 5 Ana Bölüm Ve 40 Ara Fasıldan İbarettir. Dibacesinin Mukaddimeye Ayrıldığı Kitabın İkinci Ana Bölümü İnsan Ve Dünyanın Yaratılışı [Mebde] İle İlgilidir. Kitabın Yarısına Yakın Kısmını İçeren Üçüncü Bölüm Tasavvuf İnançları İle İnsanoğlunun Yaşam İhtiyaçlarını Konu Edinmektedir. Dördüncü Bölümde Dört Mevsimin Mahiyeti İle Birlikte İnsanların Ahiret [Mead] Macerasına Değinilmiştir. Kitabın Beşinci Ve Son Bölümünde İse Âdem’İn Yaratılışının Yanı Sıra Padişah Ve Toplumun Önde Gelen Şahsiyetlerinin Dinî Ve Ahlakî Vazifeleri Tasavvufî Bir Bakış Açısı İle Ele Alınmıştır. Her Faslın Başında Konu Başlığının Altında Konu İle İlgili Kur’An Ayeti Veya Hadis-İ Şerif Zikredilmektedir. Ardından Önceliğin Tasavvufî Düşüncelere Ayrıldığı Yerler Sembolik Öğeler Kullanılarak Anlatılmakta, Bu Da Eseri Edebî Açıdan Son Derece Akıcı Kılmaktadır. Kitabın Değişik Yerlerinde Ebû Said Ebu’L-Hayr, Hayyam, Senaî, Firdevsî, Gazzâlî, Aynü’L-Kudat Hamedanî, Baba Efzel-İ Kaşânî, Cemâleddin İsfehânî Gibi Fars Şair Ve Mutasavvıflardan Almış Olduğu Beyitlere Yer Verir. Şeyh Necmuddîn-İ Dâye Kendinden Önceki Dönemlerde Yazılmış Tasavvuf Kitaplarını Müphem Ve Anlaşılmaz Bildiğinden O Tür Kitapları Referans Almamaktadır. Sadece Bir Kaç Yerde Hucvirî’Nin Keşfü’L-Mahcûb, Mubidî’Nin Keşfû’L-Esrâr, Ahmed Gazzâlî’Nin Sevânih, Ebû Talib Mekkî’Nin Kûtu’L-Kulûb, Mecduddîn Bağdâdî’Nin Tesânif’İnden Ve Aynı Şekilde Esrârû’T-Tevhid Fî Makamât-I Şeyh Ebu’L Said’Den Kaynak Belirtmeden Alıntılar Yapmıştır.