Tuhfei Natık Bir Osmanlı Seyyahının Gözüyle Hac Menzilleri

Uzun Bir Yolculuğun Menzillerinin Anlatan Eserler, Bir Yandan Yol Güzergâhı Hakkında Bilgi Verirken Diğer Yandan Bu Menzillerdeki İnsanların Yaşantılarından Ve Geleneklerinden Bahseden Sosyokültürel Kaynaklardır. Aslında Bu Durum, Seyahatnamelerin Eski Dönemlerde Coğrafya Ve Astronomi Eserleri İle İç İçe Olmaları İle İlgilidir. Seyahatnameler, Yazarın Seyahati Sırasındaki Coğrafi Ve Kozmolojik Gözlemlerinin Yanı Sıra O Coğrafyaya Ait Mitolojik Anlatıları Da İçeren Metinler Olup Zamanla Coğrafî Eserlerden Ayrılarak Edebî Bir Tür Şeklinde Bağımsızlaşmıştır. Hac Seyahatnamelerinin Bir Diğer Özelliği De Hac İbadeti Sırasında Neler Yapılması Gerektiğini Anlatan Birer Rehber Olmalarıdır. Bu Eserler, Tavafın Nasıl Yapılacağı Ve Hac İbadetinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Hakkında Bilgi Verir. Nâtık’In Tuhfe-İ Nâtık’I Da Hac Rehberi Olma Özelliğine Sahiptir. Fakat Onu Benzerlerinden Ayıran Yön, Yolculuğu Sırasında Uğradığı Şehirler Ve O Şehirlerde Yaşayan İnsanlar Hakkında Verdiği Gözleme Dayanan Bilgilerdir. 2797 Beyitlik Bir Mesnevi Olan Nâtık’In Tuhfe-İ Nâtık’I Da, Hac Yolculuğu Sırasında Uğranılan Şehirler, Bu Şehirlerin Mimari Yapısı, Mescitler, Ziyaret Yerleri, Peygamber Ve Evliya Kabirleri İle Orada Yaşayan İnsanların Âdet Ve Geleneklerine Dair Bilgiler Veren Bir Eserdir. Bu Tarz Âdetler Arasında Geceleri Çadırlarda Kandiller Yakılması, Şerbet İçilmesi, Fişek Gösterilerinden Bahsedilir. İşte İlk Örneği Ahmed Fakih’İn Kitabu Evsaf-I Mesâcidi’Ş-Şerîfe İle Görülen Osmanlı Edebiyatı’Ndaki Hac Seyahatnamelerinin Kuşkusuz “En Renkli Hac Seyahati” Olan Edirneli Nâtık’In Tuhfe-İ Nâtık’I Siz Değerli Okuyucuların İstifadesine Sunulmaktadır.