Spinoza Felsefesi Üzerine Yazılar (9786054239504)

Insan tabiatinin evrensel bir yasasina göre, kimse iyi olduguna karar verdigi bir seyden vazgeçmez; yeter ki daha büyük bir iyilik ummasin ya da daha büyük bir kötülükten çekinmesin... Kimse de kötü bir seye kötü bir seye katlanmaz; yeter ki daha büyük bir kötülükten kaçinmasin ya da çok daha büyük bir iyilik ummasin... Bir baska deyisle, her insan iki iyi seyden daha iyi olduguna karar verdigi seyi ve iki kötü seyden kendisine daha az kötü gözükeni seçer... Spinoza Spinoza'nin kendi çaginda, her alanda baskilar söz konusudur. Özellikle de Kilisenin baskilari egemendir. Bu nedenle Spinoza için temel felsefe ve üzerinde önemle durulmasi gereken asil sorun; özgürlüktür. Dahasi, ona göre, özgürlük, dogal ve toplumsal bilimlerde ilerleme için mutlak olarak zorunludur. Bu nedenle özgürlügün en iyi güvencesi demokrasidir. Ayrica, ona göre, dini ve sosyal kuramlarin hepsinde özgürlük ideal bir amaçtir. Bu açidan o, bazi yazarlar tarafindan felsefe tarihinin ilk sistemli demokrasi ve düsünce özgürlügü savunucusu olarak kabul edilmektedir. Görüldügü üzere, Spinoza'nin felsefi anlayisi, toplumun çözülmemis temel sorunlari üzerinde düsünmeyi amaçlamaktadir. Nitekim o dönemin temel sorunu da, özgürlüklerin belli kurumlar tarafindan engellenmesidir. Bu nedenle o, hayati pahasina da olsa, bu konulara isik tutacak ciddi eserler kaleme almistir: Etika, Tractatus Theologico-Politicus (Tanri Politik Inceleme), On The Improvement of The Understanding (Anlayisin -Zihnin- Islahi Üzerine).